Van souvlaki, flamencogitaar en de Hellenistische beschaving in Athene, naar het afvoerputje van de aarde; een verslag over de eerste dagen van mijn verblijf op Lesbos en kamp Moria.
Ik word als support crew ingezet in het medisch team van Stichting Bootvluchteling en word meteen het diepe ingegooid. Aan het hek van onze kliniek in kamp Moria ben ik het eerste aanspreekpunt voor de patiënt. Samen met een hulpverlener bekijk ik welke hulp nodig is alvorens de patiënt door te sturen naar een verpleegkundige of arts. Mede doordat het team onderbezet is, wordt de rij snel lang en moeten mensen soms uren wachten voordat ze worden geholpen. Met een temperatuur van 35 graden in de brandende zon, zijn de omstandigheden niet fijn om in te wachten. Door de lange rijen en gebrek aan capaciteit, kunnen we helaas niet iedere patiënt helpen, soms met grote teleurstelling als gevolg. Aan ons als support crew de taak de rust te bewaken en de patiënten te registreren.
Voordat de shift begint, staat er al een heel aantal mensen bij het hek. De eerste in de rij wordt binnengebracht met een paniekaanval. Met stuiptrekkingen en tollende ogen moet de patiënt door drie man in bedwang worden gehouden om te zorgen dat hij zichzelf niet kan verwonden. Drie van zijn vrienden werden voor zijn ogen vermoord. Er volgt een Afghaanse vrouw. Ze komt huilend binnen en zit onder de blauwe plekken; ze is eerder die week verkracht in Turkije. Er komt een man binnen met ernstige psychische klachten door flashbacks van een bomaanslag in Kabul waar hij getuige was van 4 doden. Gevolgd door een donkere Afghaanse man die door depigmentatie melkwitte handen had gekregen ten gevolge van stress. Een vader die voor diens twee jonge kinderen door ademnood in elkaar zakt; hij blijkt een longontsteking te hebben in combinatie met een paniekaanval. Een Syrische jongen met paranoïde waan die ervan overtuigd is dat iedereen om hem heen IS is. En door niemand wil worden aangeraakt behalve de vriend die hij op de boot had leren kennen. Hij heeft lichamelijke symptomen van tuberculose. Een meisje van 8 onder begeleiding van haar opa en al 4 dagen weigert te eten; ze werd bij de oversteek van Turkije naar Griekenland van haar ouders gescheiden. En heel veel kleine kinderen met hoge koorts en diarree door de slechte hygiëne in het kamp.
De volgende lichting vluchtelingen komt bij het kamp aan met de bus. De setting doet mij in de verte denken aan een festival waarbij de mensen met de pendelbus naar het festivalterrein worden gebracht. Alleen hebben deze mensen stuk voor stuk maanden, soms jaren moeten reizen om hier vervolgens aan te komen. In plaats van tentjes, opblaasflamingo’s en net iets meer bier dan je eigenlijk mee mag nemen, komen mensen hier aan met een klein koffertje met al hun bezittingen. Met ieder hun eigen verhaal waarover je een boek zou kunnen schrijven.
De aankleding op het terrein van het festival is er wel wat magertjes. Het mag dan wel industrieel zijn ingericht met onafgewerkte robuuste accenten; een warm onthaal wil ik het toch niet noemen met alle prikkeldraad om de omheining. Verlichting is er in de vorm van bouwlampen en schijnwerpers, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Af en toe komt er een vlaag van rioollucht en dood beest voorbij om het plaatje compleet te maken. Je kunt overigens wel makkelijk het terrein in- en uitlopen zonder je bandje te hoeven laten zien.
Moet je naar de wc, neem dan vooral je eigen wc-rolletje mee. Budget voor wc-potten is er niet dus je moet je behoefte doen in een gat. Dus probeer vooral een beetje goed te mikken voordat je maagdelijk witte sneakers vies worden. Helaas lukt dat niet iedereen. En de toiletmevrouw is er niet altijd om de boel bij te houden. Je kunt er dan wel weer makkelijk je flesje met water bijvullen. Maar garantie dat je dit kunt drinken zonder ziek te worden krijg je niet.
Een goed gevuld dagprogramma is er wel. Je hebt sowieso al een paar uur per dag gevuld met wachten in de rij voor de foodline voor een lekker bordje vette drab. Met een beetje pech kun je voor zowel je ontbijt, lunch en avondeten wel drie uur in de rij staan. Er staat namelijk maar één ‘foodtruck’ op het hele terrein die elke dag dezelfde daghap serveert. Maar goed, dan hoef je je in ieder geval niet druk te maken over wat je moet eten. Als ik je een tip mag geven; ga vooral vroeg in de rij staan, want gezien de populariteit is het anders niet zeker of überhaupt je wel eten krijgt. De ‘line-up’ van het nachtprogramma valt wel wat tegen, want dan is er niet veel te doen. Maar je kunt altijd nog meedoen met het dagelijks potje herrie trappen. Slapen is wel wat lastig met al het geschreeuw van mensen met paniekaanvallen en nachtmerries.
‘We need a doctor now! There is the life of a child in danger. It is a matter of life and death!’
Je hoeft overigens niet bang te zijn dat het feestje te snel is afgelopen, want het ziet ernaar uit dat het nog wel even duurt. Nadeel is alleen dat de nieuwkomers door de drukte niet altijd zelf hun buren kunnen uitzoeken op de camping; maar met een beetje mazzel krijg je een tentje dat je kunt delen met iemand die jouw eigen taal spreekt. Soms heb je de pech dat je een tent moet delen met iemand van een etniciteit van wie je in eerste instantie bent gevlucht, dus misschien heb je af en toe wat mot over de beste slaapplek. Koud hoef je het in ieder geval niet te hebben, want je kunt lekker knus tegen elkaar aanliggen. Op het festival zijn namelijk net iets te veel mensen uitgenodigd; met bijna 10.000 man, waar ruimte is voor 3.100 mensen, is het af en toe wat proppen op ‘festival Moria’. Sommigen liggen zelfs al weken voor de ingang te slapen voordat ze naar binnen mogen.
De avond valt. De sfeer wordt grimmiger en het wordt drukker in de kliniek. Opeens komen er twee politieagenten binnen rennen. ‘We need a doctor now! The life of a child is in danger. It is a matter of life and death!’ In luttele seconden wordt er in de kliniek een inschatting gemaakt over de situatie en de veiligheid. Een arts en een arts-in-opleiding gaan direct met de crash bags en een vertaler met de politie mee naar de plaats delict. Er is een gevecht ontstaan in de ‘safe zone’, een gebied waar minderjarigen extra bescherming zouden moeten krijgen van de politie. Een gebied waar 160 plekken zijn, maar ruim 500 minderjarigen verblijven. Drie jongens raken gewond, waarvan twee ernstig.
Van de drie is een 16-jarige jongen het meest in levensgevaar. Hij krijgt ter plekke hartmassage van de artsen en wordt snel meegenomen naar het ziekenhuis door de lokale Griekse ambulancedienst. Het mag niet baten, de jongen overlijdt in het ziekenhuis aan zijn verwondingen.
Intussen gaat het werk gewoon door in de kliniek. Er komt een brancard binnen met een jonge vrouw met een paniekaanval. Even later een zwangere vrouw die op het punt staat te bevallen. De politie, die naast de kliniek gestationeerd is, is nog druk met de afhandeling van de steekpartij. Dat zorgt voor behoorlijke reuring, met onrust voor het hek van de kliniek als gevolg. Een man die al uren staat te schreeuwen om medicijnen die hij volgens het medische dossier niet mag krijgen, begint zichzelf te snijden in het hoofd, hals en borst. Een jongen van 12 uit de jungle, het illegale kamp achter Moria, dat niet onder de verantwoordelijkheid van de Moria-politie valt, komt binnen met zijn linkerarm onder het bloed door zelfmutilatie. Hij dreigt zelfmoord te plegen als hij niet geholpen wordt.
Aldus mijn eerste week op Lesbos en in kamp Moria. Ik denk dat ik dit toch niet zo’n heel leuk festival vind…
